- Rasimpaşa Mah. Nemlizade Sok. Karakuyu Apt. No : 1/4
- drykurt@yahoo.com
- (0216) 450 47 27
Safra kesesi, karnın sağ üst tarafında yer alan karaciğerin altında ve ona yapışık, yaklaşık 7-8 cm uzunluğunda, 50ml hacminde bir organdır.
Tepesinden aşağı daralarak küçük bir kanalla ana safra kanalına bağlanır. Karaciğerde üretilen safrayı koyulaştırır ve depolar. Safra sıvısı bir yandan karaciğerden çeşitli maddelerin atılımını sağlarken bir yandan da çeşitli gıdaların sindirilmesine yardımcı olur.
Sağlıklı bir insanda günde 1 litre kadar safra üretilerek ana safra kanalı yoluyla onikiparmak bağırsağına dökülür. İnsan açken safra sıvısı safra kesesinde birikir. Yemek yendiğinde safra kesesi kasılarak safrayı onikiparmak bağırsağına boşaltır.
Safra kesesi hayati bir organ değildir. Yokluğu insanda bir problem yaratmaz. Safra, safra kesesine uğramadan ana safra kanalı yoluyla direk bağırsağa dökülebilir. İltihap, taş, çamur vb. nedenlerle safra kesesi ameliyatla çıkarıldığında yaşamsal bir sorun oluşmaz.
Safra kesesinin en çok rastlanan hastalığı safra kesesi taşlarıdır. Oldukça sık görülür. Kadınlarda daha fazladır. Safrada başta kolesterol ve safra asitleri olmak üzere birçok kimyasal madde bulunur.
Bu maddelerin safradaki oranlarında meydana gelen dengesizlik, koyu bir sıvı olan safrada öncelikle kum, çamur sonrasında taş oluşmasına sebep olur. Safra kesesi taşları Ultrasonografi ile kolayca tespit edilir.
Safra kesesi taşları yıllarca hiçbir şikâyet yapmadan sessiz kalabilir. Ancak sıklıkla bir akşam yemekten sonra aniden karın ağrısı (genellikle karnın sağ-orta üst tarafında, sırta ve omza yayılan), şişkinlik, hazımsızlık, midede ekşime, yanma, bulantı, kusma gibi ciddi semptomlara yol açabilir. Sebebi kese içindeki taşların safra kesesi kanalını tıkaması sonucu safra ve devam eden mukus salgısı nedeniyle kesenin şişmesi (ödem) ve duvarının gerilmesi ile oluşan ani kese iltihabıdır (Akut Kolesistit).
Bu tablo ile başvuran hastada kan tahlilleri ve karın ultrasonu yapılır. Akut kolesistit tanısı alan hastanın vakit kaybetmeden tedavisi başlanmalıdır. Bu tablo safra kesesi ameliyatını özellikle kapalı ameliyatı zorlaştırır ve komplikasyon oranını arttırır. Tedavi gecikirse kese duvarının beslenmesi bozulur ve çürüme (nekroz) ardından da delinme (perforasyon) meydana gelebilir. Sonuçta iltihap karın içine yayılarak hastanın hayatını tehdit eder.
Safra taşlarının akut kolesistit dışında daha az sıklıkla görülen ancak daha ciddi ve tedavisi zor komplikasyonları vardır; taşın ana safra kanalına düşmesi (Koledokolitiazis), ana safra kanalına düşen taşın sarılık ve ateşle birlikte ana safra kanalı iltihabına (Akut kolanjit) ya da pankreas kanalını tıkayarak pankreas iltihabı (Akut pankreatit) yapması.
Sonuç itibariyle özellikle yemeklerden sonra hazımsızlık, şişkinlik, midede ekşime yanma, karın ağrısı şikayetleri olan ve safra kesesinde taş tespit edilen hastaların herhangi bir komplikasyon oluşmadan evvel ameliyat olmaları önerilir.
Safra kesesindeki polip çapı 7-8mm’nin üzerinde veya takiplerde polipte büyüme varsa, hastada birtakım şikayetlere yol açıyorsa ameliyat önerilir. Kapalı safra kese ameliyatı yapılır.
Safra kesesi ameliyatı safra kesesinin içindekilerle birlikte cerrahi olarak tamamen çıkarılması işlemidir. Yalnızca taşların çıkarılması gibi bir yöntem yoktur.
Safra kesesi ameliyatı günümüzde yaygın olarak kapalı yöntemle (laparoskopik kolesistektomi) yapılmaktadır.
Hastanın kapalı yöntemle ameliyat olması için bir engel varsa açık ameliyat yapılabilir. Ancak her hasta için ilk tercih edilmesi gereken seçkin yöntem laparoskopik (kapalı) safra kesesi ameliyatıdır. Günümüzde yalnız safra kesesi değil aynı zamanda böbreküstü bezi, dalak, şişmanlık ve reflü ameliyatları gibi birçok ameliyat artık kapalı yapılmaktadır. Bizler de çağdaş cerrahlar olarak yıllardır bu ameliyatları kapalı yöntemle yapmaktayız. Hastaya daha az travmatik olan kapalı yöntemde hastalar ameliyat sonrası daha az ağrı duyar, hastanede daha kısa süreli yatar, yara izleri çok küçük olur. Daha hızlı iyileşen hastalar işlerine kısa sürede döner.
Kapalı safra kesesi ameliyatı hastanın tamamen uyutulduğu genel anestezi altında gerçekleştirilir. Ameliyat öncesi anestezi almasına ve ameliyata engel bir durum olup olmadığı hem cerrah hem de anestezi uzmanı tarafından birtakım tahliller ve tetkikler yapılarak ayrıntılı bir biçimde değerlendirilir. Ameliyat hazırlıklarını takiben en az 6-8 saat açlık sonrası hasta ameliyata alınır. Genel anestezi alan hasta tamamen uyuduğu için ağrı duymaz.
Kapalı safra kesesi ameliyatı karın ön duvarına yapılan 1cm kadar küçük kesiklerden karın içine sokulan ince uzun çubuk şeklinde aletlerle yapılır. Önce göbek civarına kesi yapılır ve aletleri içeriye sokup rahatça çalışmamıza imkân veren port dene kısa bir boru karna gönderilir. Karın boşluğu 3-4 litre karbondioksit gazı ile şişirilerek karın ön duvarı ile iç organlar arasında yeterli bir alan oluşturulur. Buradan ucunda kamera olan bir alet karın içine gönderilerek görüntü ekrana yansıtılır. Karın sağ üst bölgesinden birbirine 5-6cm mesafeden 3 adet daha port sokularak diğer aletler karna sokulur. Asistan kamerayı tutarken cerrah da bu aletler ile ekrana yansıyan görüntü yardımıyla ameliyatı tamamen kapalı yöntemle yapar. Kamera ile hem görüntü normalden çok büyük hem de değişik açılardan görüntü almak imkânı olduğu için açık yönteme göre çok avantajlıdır. Safra kesesi kanalı ve damarı metal klipler ile kapatılır. Karaciğerden ayrılan safra kesesi karın içinde küçük bir şeffaf torbaya konarak delikten dışarı alınır. Küçük kesikler kapatılarak ameliyata son verilir. Kapalı safra kesesi ameliyatı ortalama 20-50 dakika sürer. Ancak kese iltihaplı ya da hasta birkaç kez iltihap atağı geçirmiş ise ameliyat uzayabilir ya da açık yönteme dönülebilir.
Kapalı safra kesesi ameliyatı sonrası hastalar 6 saat sonra ağızdan gıda alımına başlar, hastanede genellikle 1 gece kalır ve birkaç gün sonra normal hayatına döner.
